Wystawa przedstawia w rzetelny, kompleksowy i przystępny sposób dzieje obozu, który funkcjonował w Jaworznie w latach 1943-1956. Jaworznicki obóz to miejsce symbolicznego spotkania nazizmu i komunizmu. W 1943 r. utworzono tu filię KL Auschwitz-Birkenau: Neu-Dachs. W 1945 r. komuniści przejęli hitlerowski obóz i w oparciu o jego infrastrukturę utworzyli Centralny Obóz Pracy. Rok 1949 przyniósł likwidację obozów pracy w całym kraju, natomiast w Jaworznie rozpoczęto przebudowę COP na eksperymentalne Centralne Więzienie dla Młodocianych Więźniów Politycznych. Tragiczna historia tego miejsca kończy się w 1956 r.

Historia obozu dwóch totalitaryzmów jest jednym z głównych zainteresowań badawczych Muzeum – mówi dyrektor Muzeum Miasta Jaworzna Przemysław Dudzik – wiedza na jego temat nie powinna być hermetyczna i dostępna dla garstki specjalistów, ale jak najszerzej upowszechniana i popularyzowana oraz powinna wchodzić w obręb szeroko rozumianej pamięci społecznej. Dlatego Muzeum przygotowało mobilną wystawę czasową na roll-up'ach ze stanowiskiem multimedialnym, która będzie bezpłatne wypożyczana do innych muzeów, szkół i instytucji kultury w całym kraju.

Przy opisywaniu rzeczywistości obozowej zdecydowano się użyć dwóch, uzupełniających się narracji — wyjaśniającej i mikrohistorii – mówi Adrian Rams, autor scenariusza wystawy – w przypadku narracji wyjaśniającej, aby przedstawić rzeczywistość obozową należy odwołać się do wiedzy o totalitaryzmach jako zjawisku uniwersalnym umożliwiających wyciąganie wniosków natury ogólnej. Narracja mikrohistoryczna zmierza do podobnych celów, jednak operuje na niższych poziomach rzeczywistości historycznej — przygląda się ludzkiemu działaniu i opisuje życie codzienne. Konsekwencją tego założenia jest przedstawienie historii Obozu dwóch totalitaryzmów w dwóch perspektywach: ogólnej – obóz w Jaworznie jako część historii funkcjonowania w Polsce systemów totalitarnych w szerokim tle porównawczym oraz szczegółowej – tworzenia i ewolucji samego obozu w Jaworznie w dwóch okresach historycznych: 1943-1945 i 1945-1956.

W Śląskim Centrum Wolności i Solidarności wystawa będzie prezentowana do 12 listopada 2015 r. Natomiast od 16 listopada 2015 r. wystawę będzie można obejrzeć na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Mieszkańców Jaworzna chętnych do pogłębienia swojej wiedzy o Obozie dwóch totalitaryzmów zapraszamy do Muzeum Miasta Jaworzna do zwiedzania wystawy stałej poświęconej temu zagadnieniu.

Autor scenariusza: Adrian Rams

Opracowanie graficzne: Sławomir Śląski

 Recenzja naukowa: prof. dr hab. Ryszard Kaczmarek

 Współpraca: Wincenty „Bogdan” Pyka