Nadszedł marzec, a wraz z nim obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Z tej okazji oddajemy cześć tym, którzy nie złożyli broni tuż po II wojnie światowej i stawiali opór sowietyzacji Polski. Na przestrzeni wielu lat powstało wiele obrazów, dzięki którym nadal pamiętamy o żołnierzach polskiego podziemia niepodległościowego. Dziś kilka z nich możemy obejrzeć na antenie Telewizji Polskiej.
„Historia na ten czas – Żołnierze Wyklęci”
„Historia na ten czas” to cykl rozmów o najważniejszych polskich wydarzeniach historycznych z udziałem wybitnych znawców dziejów Polski i historyków idei. Na środę, 1 marca, zaplanowane są emisje kilku odcinków z cyklu dotyczącego Żołnierzy Wyklętych.Pierwsza emisja z cyklu „Historia na ten czas”, czyli historia Antoniego Olechnowicza „Pohoreckiego”, odbędzie się o godzinie 8:25 na kanale TVP Dokument. Od godziny 11:25 na tym samym kanale widzowie TVP Dokument będą mieli okazję zapoznać się z historią Haliny Sosnowskiej „Łuny”. O godzinie 14:00 poznamy historię Henryka Flamego „Bartka”. Trzy godziny później odbędzie się kolejna emisja z cyklu „Historii na ten czas – Żołnierze Wyklęci”. Będzie to opowieść o Kazimierzu Kamieńskim „Huzarze”.
Zwieńczeniem cyklu o godzinie 17:05 będzie przybliżenie historii Macieja Kalenkiewicza „Kotwicza”.
Dokument o ostatnim Żołnierzu Wyklętym
Od godziny 8:55 na kanale TVP Historia można oglądać film dokumentalny „Historia Polski – Śpij, kolego...” (reż. Stanisław Kuźnik), którego bohaterem jest ostatni członek ruchu oporu.Sierżant Józef Franczak (ps. „Laluś”) po zakończeniu II wojny światowej działał na Lubelszczyźnie w zgrupowaniu partyzanckim Uskoka. Józef Franczak wykonywał wyroki na zdrajcach, którymi byli denuncjatorzy, ubecy i partyjni aktywiści. Przez ostatnie dziesięć lat życia, wspierany przez miejscowych, ukrywał się samotnie na terenie kilku gmin w okolicach miejscowości Piaski. Zginął w milicyjnej obławie jesienią 1963 roku w podlubelskiej wsi.
Uczczenie pamięci o majorze „Łupaszce”
Dziś widzowie Telewizji Polskiej będą mieli okazję obejrzeć film, który opowiada o ostatnich latach życia Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszka”. Dokument „Pan major «Łupaszka»” (reż. Arkadiusz Gołębiewski) zostanie wyemitowany na kanale TVP Historia o godzinie 13:15 oraz na kanale TVP Polonia o godzinie 17:20.Zygmunt Szendzielarz uczestniczył w II wojnie światowej, a po zakończeniu działań wojennych włączył się do pracy konspiracyjnej w Wilnie. Zaraz po aresztowaniu „Łupaszka” został osadzony w więzieniu mokotowskim przy ul. Rakowieckiej. Szendzielarz nie zaprzeczył swojemu udziałowi w podziemiu antykomunistycznym i nie poprosił o łaskę, wobec czego 2 listopada 1950 roku został skazany na osiemnastokrotną karę śmierci. Wyrok wykonano 8 lutego 1951 roku w więzieniu na Mokotowie. Ciało zostało pochowane w nieznanym przez lata miejscu. Osią filmu są poszukiwania szczątków majora na warszawskiej Łączce oraz przygotowania do pogrzebu, który ostatecznie odbył się 24 kwietnia 2016 roku.
„Mój Tata” ku pamięci rotmistrza Pileckiego
O godzinie 14:00 na kanale TVP Polonia zostanie wyemitowany obraz o losach córki Żołnierza Wyklętego, ostatniego ułana Rzeczypospolitej, rotmistrza Witolda Pileckiego.Film „Mój Tata” (reż. Leszek Staroń) przedstawia działania Zofii, której celem jest zachowanie pamięci ojca w kolejnych pokoleniach. Razem z córką Pileckiego przechodzimy przez lata jego pełnej rehabilitacji do momentu poszukiwań zwłok bohaterskiego rotmistrza.
„Historia Polski – Zapora. Nigdy się nie poddam” w TVP3
Pierwszego dnia marca o godzinie 19:00 na kanale TVP3 w paśmie ogólnopolskim zostanie wyemitowany koncert inspirowany losami mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory”. Coroczne koncerty organizowane z okazji 1 marca mają na celu uczczenie pamięci o Żołnierzach Wyklętych.Warstwę muzyczną urozmaicą sceny z udziałem aktorów. W roli dowódcy niepodległościowej partyzantki wystąpi aktor Dariusz Wieteska, a towarzyszyć mu będzie Grupa Rekonstrukcyjno-Filmowa Bemowo. Autorem muzyki dziewięciu pieśni do słów Jerzego Łysińskiego jest dyrygent Janusz Wierzgacz. Na scenie wystąpią: Katarzyna Moś, Izabela Szafrańska, Janusz Radek i Stanisław Plewniak oraz finaliści Ogólnopolskiego Festiwalu Piosenki Niezłomnej i Niepodległej. Solistom towarzyszyć będzie ponadto Chór i Orkiestra Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie.
Organizatorami wydarzenia jest krakowski oddział IPN, Stowarzyszenie Passionart oraz warszawskie Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, gdzie realizowano zdjęcia.
„Miejsce przez lata wyklęte, a dzisiaj święte”: kwatera Ł
We środę, 1 marca o godzinie 21:45, na kanale TVP Dokument, zostanie wyświetlony poruszający film w reżyserii Arkadiusza Gołębiewskiego – „Dzieci kwatery Ł”.Dokument opowiada o tragicznych losach rodzin żołnierzy podziemia niepodległościowego i opozycji antykomunistycznej, którzy zostali zamordowani w więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie w latach 1948-1956. Bliscy Żołnierzy Wyklętych poszukują miejsca spoczynku swoich ojców, mężów i dziadków, towarzysząc zespołowi pod przewodnictwem dr. hab. Krzysztofa Szwagrzyka podczas kolejnych etapów prac ekshumacyjnych na powązkowskiej Łączce.
„Wyklęty” – opowieść o niezłomnym Józefie Franczaku
O godzinie 2:40 na kanale TVP Polonia odbędzie się emisja dramatu wojennego pt. „Wyklęty” (reż. Konrad Łęcki). Scenariusz filmu został oparty na faktach.Akcja rozgrywa się w Polsce, w latach 1945-1948. To opowieść o żołnierzach zbrojnego podziemia niepodległościowego walczących z władzą ludową o powojenny kształt Polski. Historia głównego bohatera jest inspirowana losami jednego z Żołnierzy Wyklętych, Józefa Franczaka ps. „Lalek”.
Zobacz w TVP VOD
Większość wymienionych powyżej produkcji można obejrzeć również na platformie TVP VOD: „Historia Polski – Śpij, kolego...”, „Pan major «Łupaszka»”, „Mój Tata”, „Dzieci kwatery Ł” oraz „Wyklęty”.Paulina Gerasik
Więcej na ten temat
