Czarne chmury - odc. 1/10 - Szafot
1973 | serial TVP
Polski Fanfan, pierwszy polski serial spod znaku "płaszcza i szpady" - pisano o "Czarnych chmurach" w prasie z lat 70. Osią fabuły stały się dramatyczne epizody z walk o utrzymanie przy Polsce Prus Książęcych. Pozostawały one w lennej zależności od Rzeczypospolitej od 1525 r. , kiedy Albrecht Hohenzollern sekularyzował państwo zakonne i złożył w Krakowie hołd królowi polskiemu. W XVII wieku na mocy traktatów welawsko - bydgoskich ziemie te przypadły elektorowi brandenburskiemu. Polska była wówczas krajem wolności szlacheckich, w Prusach szlachcie wiodło się znacznie gorzej. Na czele opozycji przeciwko elektorowi Fryderykowi Wilhelmowi stanął pułkownik Krystian Ludwik Kalkstein-Stoliński. W 1670 r. musiał uciekać z Prus do Polski. Podstępnie zwabiony do rezydencji ambasadora Brandta w Warszawie, na rozkaz elektora został porwany, mimo protestów polskiej szlachty i osobistego wstawiennictwa króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego - skazany na karę śmierci i stracony w Kłajpedzie w 1672 r. Burzliwe dzieje Kalksteina-Stolińskiego stały się osnową scenariusza serialu telewizyjnego. Oczywiście, jak wielokrotnie podkreślał reżyser Andrzej Konic, w "Czarnych chmurach" nie można doszukiwać się zbyt dosłownych analogii do głośnej w Rzeczypospolitej "sprawy Kalksteina" ani bohaterowi serialu, pułkownikowi Krzysztofowi Dowgirdowi, przypisywać cech historycznego pierwowzoru. Jest to przede wszystkim film akcji, awanturniczo-przygodowy, a więc na pierwszy plan wysuwają się ucieczki, pogonie, pojedynki, intrygi i oczywiście miłość. Całość skonstruowana na zasadzie powieści-rzeki, składa się z dziesięciu godzinnych odcinków. Realizacja trwała przeszło rok, poza łódzkim atelier zdjęcia kręcono w pięknych wnętrzach w Baranowie, w Pałacu Biskupim w Kielcach i w Rytwianach pod Kielcami, w Łączynku, Krakowie i in. , a malownicze plenery, m. in. pod Augustowem. W głównych rolach upamiętnili się Leonard Pietraszak jako pułkownik Dowgird i Ryszard Pietruski jako jego wachmistrz i przyjaciel, kuty na cztery nogi sługa Kacper. Sercami nieustraszonych zabijaków zawładnęły: piękna starościanka Anna (Elżbieta Starostecka), wychowanica hetmana Sobieskiego (Mariusz Dmochowski), oraz impetyczna szlachcianka Magda (Anna Seniuk). Do Lecka zbliża się cwałem kilku jeźdźców pod wodzą pułkownika Dowgirda. W sali miejskiego ratusza toczy się właśnie proces przeciwko mieszczaninowi Stolpeckiemu oskarżonemu o zdradę stanu - działanie na rzecz powrotu Prus do Polski. Namiestnik elektora, von Hollstein, żąda kary śmierci. Na salę rozpraw wkracza na czele zbrojnych pułkownik rajtarii elektorskiej, Krzysztof Dowgird. Rzuca pod nogi namiestnika szpadę oficerską, publicznie protestując przeciw gwałceniu prawa. Wymówiwszy służbę elektorowi, on i jego ludzie stają do walki z dragonami rotmistrza Zaremby. Tym razem rotmistrz triumfuje - nie udaje się uwolnić oskarżonego Stolpeckiego, w walce giną najbliżsi przyjaciele Dowgirda, on sam trafia do więzienia. Na wolności pozostaje jedynie Kacper. W czasie uczty na zamku Hollsteina sprytny wachmistrz dostaje się do celi i uwalnia więźnia.
Obsada
Leonard Pietraszak, Stanisław Niwiński, Ryszard Pietruski, Maciej Rayzacher, Janusz Zakrzeński, Edmund Fetting
Muzyka
Waldemar Kazanecki
Reżyseria
Andrzej Konic
Zdjęcia
Antoni Wójtowicz
Scenografia
Bolesław Kamykowski
Scenariusz
Ryszard Pietruski
Montaż
Mirosława Garlicka
Pozostałe emisje
Poniedziałek,
16 czerwca 2025
16 czerwca 2025
11:15