Wydział Kultury i Sportu miasta Sandomierza wpada na nowatorski sposób uczczenia rocznicy odbicia Sandomierza z rąk Austriaków w XIX wieku. Miasto chce zorganizować żywe szachy, widowisko, w którym ochotnicy, przebrani za figury szachowe, rozegrają symboliczną bitwę na wielkiej szachownicy. Komenda inspektora Możejki ma wcielić się w armię wroga, a o pozycję głównego stratega, walkę - niemal na śmierć i życie - podejmują aspiranci Nocul i Dziubak. Wśród ochotników, którzy mają wcielić się w bierki podczas widowiska, jest zdolny, ale nielubiany przez kolegów Marek Szary, półsierota, dziwak i samotnik. Wkrótce okaże się jednak, że Marek skrywa wiele tajemnic, do których policjanci sandomierscy dotrą dopiero, kiedy widowisko skończy się krwawym finałem. A to, co wyglądało na wypadek, okaże się zaplanowanym działaniem, przeprowadzonym z precyzją najlepszych szachowych mistrzów.