Roman Dmowski, idol i ideolog Narodowej Demokracji, był wobec polskiej narodowej tradycji bardzo krytyczny. Wskazywał na jałowość mitologii powstańczej, na szkodliwość czynów zbrojnych z góry skazanych na przegraną. Był też Dmowski zwolennikiem zbliżenia z carską Rosją i uznania Niemiec za naszego głównego wroga, ale właśnie dzięki meandrom tej idei, jako niezwykle zręczny i skuteczny dyplomata wygrał dla Polski konferencję pokojową w Wersalu w 1919 roku i przegrał zarazem walkę o władzę ze swoim największym oponentem, Piłsudskim! Sprzyjał Dmowski włoskiemu faszyzmowi, nie bez życzliwości wypowiadał się o hitleryzmie, jako ruchu narodowym, ostrzegając zarazem przed zagrożeniem ze strony hitlerowskich Niemiec. Oskarżany był o antysemityzm, choć sam twierdził, że przeciwny jest jedynie dominacji Żydów w życiu gospodarczym. Mimo że był postrzegany jako kreator katolickiego nacjonalizmu polskiego, kardynał August Hlond odmówił zgody na złożenie trumny Romana Dmowskiego w Katedrze Poznańskiej. Był Dmowski powszechnie uznanym mężem stanu i przenikliwym strategiem w polityce międzynarodowej, próbował sił w literaturze, ale jego literackie fantazje zawarte w powieści "Dziedzictwo" do miana literatury pięknej pretendować nie mogą. Tak więc Dmowski nie poddaje się prostym ocenom i pozostaje postacią wysoce kontrowersyjną, a przez to niezmiennie żywą. W "Sporze o historię" o Dmowskiego spierać się będą prof. Jan Żaryn, prof. Marian Marek Drozdowski oraz dr Grzegorz Krzywiec. Zagadnienia: - Piłsudski - Dmowski: kto z nich był wizjonerem, a kto ulegał chimerom? Kto był anachroniczny, a kto nowoczesny? - Piłsudski czy Dmowski - spór o ojcostwo niepodległej. - Antysemita czy antyżydowski narodowiec? - Antyniemiecki faszysta czy polityczny realista? - Kto okazał się politycznym zwycięzcą w II RP, Piłsudski czy Dmowski?