W cyklu "Teatr Historii", łączącym publicystykę ze sztuką spod znaku Melpomeny i Klio, tym razem, we wprowadzeniu do adaptacji powieści Leona Kruczkowskiego "Kordian i cham" z 1972 r. , w reżyserii Jana Bratkowskiego, gościem rozmowy prowadzonej przez dr. Mikołaja Mirowskiego (historyk, FINA) będzie dr hab. Karol Samsel (literaturoznawca, filozof, poeta). Powieść Leona Kruczkowskiego ukazała się w 1932 r. , funkcjonowała również w wersji udramatyzowanej. W tym przypadku reżyser posłużył się nową wersją tekstu dramatycznego napisaną przez Stanisława Stampf’la. Niektóre watki zostały uszczuplone, modyfikacji uległo także zakończenie. "Kordian i cham" oparty jest w głównej mierze na oryginalnych pamiętnikach wyzwolonego chłopa Kazimierza Deczyńskiego i stanowi literacką wersję jego historii. W głębszym znaczeniu otrzymujemy opowieść o relacjach klasowych między chłopami a polską szlachtą w przeddzień wybuchu powstania listopadowego. Poza warstwą historyczną, Kruczkowski polemizuje tym utworem z XIX - wiecznym romantycznym mitem, w szczególności z postacią Kordiana z dramatu Juliusza Słowackiego. Dzięki nawiązaniu do źródeł z tamtego okresu, autor realistycznie odmalowuje sytuację chłopów w tych latach. Celnie został ukazany również obraz szlachty i młodego pokolenia uosabianego przez warszawskich podchorążych. "Kordian i cham" miał trzy recepcje: w XX - leciu międzywojennym, gdy był odbierany jako polemika z twórczością Stefana Żeromskiego, będącą zarazem krytyką relacji społecznych w II RP; natomiast w PRL stanowił element propagandy socjalistycznej, także poprzez zaangażowanie autora w system komunistyczny. Tym bardziej warto przyjrzeć się, jak dramat i książka Kruczkowskiego może funkcjonować w obecnej przestrzeni, gdy ciekawym kontekstem dla tego tytułu jest choćby historiograficzny renesans historii ludowych.