Pieśni Legionów towarzyszyły polskim żołnierzom walczącym o niepodległość ojczyzny. Zagrzewające do walki utwory o tęsknocie za wolnością oraz poświęceniu młodych ochotników powstawały w marszu, na froncie, podczas krótkiego odpoczynku w okopach. Dziś w zadumie pochylamy się nad ich treścią, pragnąc uczcić pamięć o naszych bohaterach, dzięki którym Polska wyzwoliła się z rąk zaborców i odzyskała niepodległość po 123 latach.
Legiony to straceńców los…
Marsz „My, Pierwsza Brygada”, który od 2007 roku oficjalnie stanowi Pieśń Reprezentacyjną Wojska Polskiego uważany jest za perłę w koronie pieśni legionowych. Pierwotna wersja tekstu zrodziła się w pociągu, który w 1917 roku wiózł do Szczypiorna internowanych legionistów. Autorem trzech pierwszych zwrotek jest najprawdopodobniej zamordowany w 1940 roku w Katyniu pułkownik Andrzej Hałaciński, natomiast za pozostałą część treści utworu odpowiada oficer Legionów – Tadeusz Biernacki. Wiadomo, że melodia pochodzi sprzed 1914 roku, jednak jej autor pozostaje nieznany. Pierwszym wykonawcą ulubionego utworu żołnierskiego marszałka Józefa Piłsudskiego był kapelmistrz wojskowy, kapitan Andrzej Brzuchal-Sikorski.,,Jest to najdumniejsza pieśń, jaką kiedykolwiek Polska stworzyła.
Ułani werbują, strzelcy maszerują…
W wierzeniach ludowych jednym z symboli miłości i wierności jest rozmaryn. Pierwszą wersję pieśni „O, mój rozmarynie” opublikowano już w 1915 roku i z biegiem czasu dopisywano do niej kolejne zwrotki, za które odpowiedzialni byli różni autorzy. Wśród nich można jednak wyróżnić podporucznika I Brygady Legionów, Wacława Denhoffa-Czarnockiego. Warto wspomnieć, że pieśń „O, mój rozmarynie” towarzyszyła Legionom Polskim pod dowództwem Józefa Piłsudskiego podczas wymarszu z krakowskich Oleandrów.Wróć, Jasieńku, z tej wojenki już!
Choć stworzenie pieśni „Białe róże (Rozkwitały pąki białych róż)” datuje się na 1918 rok, wiadomo, że słowa utworu były śpiewane podczas walk legionowych na Wołyniu już w 1916 roku. Pierwowzorem tekstu pieśni żołnierskiej był wiersz pt. „Białe róże” autorstwa Jana Emila Lankau. Nową wersję utworu stworzył polski dziennikarz Kazimierz Wroczyński, a melodię skomponował major Wojska Polskiego, Mieczysław Kozar-Słobódzki. Utwór opowiada o rozpaczy młodej dziewczyny po utracie ukochanego, który wyruszył na wojnę i już nigdy z niej nie powrócił.Lecą kule, lecą kule żwawo…
Pieśń „Wojenko, wojenko” najprawdopodobniej powstała w 1914 roku, jednak popularność zdobyła dopiero trzy lata później. Można ją odszukać pod drugim tytułem: „Legun na wojence”. Autor utworu do dziś pozostaje nieznany, ale uważa się, że mogli nimi być: poeta i kapitan rezerwy piechoty Wojska Polskiego, Feliks Gwiżdż, Henryk Zbierzchowski lub Józef Obrochta-Maćkulin. Piosenkę równie często przypisuje się anonimowemu autorowi i nie jest to nic dziwnego, gdyż jej słowa były zmieniane i dopisywane na przestrzeni wielu lat.Gdy zwiedzim Warszawę, już nam pilno…
Wiadomo, że wspomniany wcześniej legionista Feliks Gwiżdż jest autorem słów do utworu „Przybyli ułani pod okienko”, który powstał w 1914 roku. Pieśń opowiada o ułanach, czyli żołnierzach lekkiej kawalerii, proszących pewną panią o napojenie koni, a w słowach końcowych wyrażają nadzieję na odzyskanie przez Polskę niepodległości. Pierwotnie utwór nosił tytuł „Pieśń Czwartego Szwadronu”, co tłumaczy treść jednej ze zwrotek: „Otwieraj, nie bój się, my czwartacy”. Dla uściślenia, określeniem „czwartacy” nazywano żołnierzy każdego czwartego pułku piechoty, co dotyczyło również IV pułku Legionów Polskich.Raduje się serce, raduje się dusza…
Pierwsza Kompania Kadrowa to oddział Wojska Polskiego sformowany przez Józefa Piłsudskiego do bezpośredniej walki z zaborcami. „Marsz Pierwszej Kadrowej” powstał w trakcie wymarszu legionistów z Krakowa w 1914 roku. Choć według niektórych źródeł autorem pieśni jest Tomasz Oster-Ostrowski, nie wyklucza się, że tekst został stworzony zbiorowo przez kilku żołnierzy Pierwszej Kompanii Kadrowej. Utwór zdobył ogromną popularność podczas I wojny światowej, towarzysząc legionistom na wszystkich frontach.Ku pokrzepieniu serc
Polscy legioniści pod wodzą Józefa Piłsudskiego przynieśli Polsce niepodległość. Doceniając kunszt autorów pieśni Legionów, które towarzyszyły naszym żołnierzom dziś możemy kultywować pamięć o bohaterach poległych w walce o wolność. PG
Więcej na ten temat
