Nadchodzące święta Bożego Narodzenia ponownie dadzą nam szansę na obdarowanie bliskich osób upominkami. Tak jak co roku wielu Polaków zastanawia się, jaki prezent kupić mamie lub tacie czy też rodzicom męża albo żony. Podpowiadamy, jakie podarunki będą mile widziane, a jakich zdecydowanie lepiej unikać.
Tradycja dawania świątecznych prezentów nawiązuje do darów, które mędrcy ze Wschodu złożyli Jezusowi w Betlejem, a najsłynniejszym bohaterem opowieści związanych ze wspomnianym zwyczajem jest święty Mikołaj. To właśnie on ma przynosić nam prezenty, które znajdujemy pod choinką.
Kim był prawdziwy św. Mikołaj i skąd wziął się jego dzisiejszy wizerunek?
Legendarna postać ma swój prawdziwy odpowiednik w historii. Święty Mikołaj był biskupem Miry, żyjącym na przełomie III i IV wieku, który wyjątkowo chwalebnie zapisał się w dziejach chrześcijaństwa jako starożytny filantrop wspierający najuboższych. Podarunki podrzucał im nocą, co – według opowieści, jakie przedstawiamy najmłodszym – robi również dziś. Kult Mikołaja popularność zyskał w IX wieku, a bizantyjski archimandryta Michał, żyjący we wspomnianym okresie, przekazał w swoich kronikach, że 6 grudnia obchodzono w Konstantynopolu święto Mikołaja, które traktowano jako godne przygotowanie do Bożego Narodzenia. Napominał o nim również cesarz Leon IV: Nieprzyjaciel ludzkości doznaje porażki podczas każdej uroczystości ku czci świętych, ale w największy gniew wprawia go święto świętego Mikołaja, ponieważ jest ono obchodzone na całym świecie – pisał monarcha.
Św. Mikołaj od początku był patronem dzieci i obdarowywania. Na ikonach przedstawiany jest jako postawny mężczyzna z brodą ubrany w czerwoną szatę, ale na tym podobieństwa ze współczesnym wyobrażeniem postaci się kończą. Pulchnego dziadka w czerwonej czapce – zgodnie z dzisiejszym wizerunkiem – narysował dopiero w 1881 roku amerykański karykaturzysta Thomas Nast dla magazynu „Harper’s Weekly”.
Natomiast wcześniej, w 1823 roku, w przepięknym wierszu „Noc wigilijna” renifery przypisał mu po raz pierwszy Clement Clark Moore. Poeta zamieścił w nim również bardzo dokładny opis wyglądu Mikołaja, który w latach 30. XX wieku został wykorzystany i spopularyzowany przez koncern Coca-Cola.
Już Seneka to wiedział. „Liczy się intencja”
To były jeszcze czasy, kiedy kupujący prezenty mieli paradoksalnie łatwiejsze zadanie – mimo iż wtedy całe społeczeństwa były zdecydowanie biedniejsze niż obecnie. Nie mający zbyt wiele ludzie cieszyli się bowiem nawet z najdrobniejszych upominków. Dziś – w niezdrowym zalewie konsumpcjonizmu, o którym rozmawialiśmy z Joanną Sawicką-Gajin z Fundacji Kupuj Odpowiedzialnie – wydaje nam się, że musimy pod choinką kłaść rzeczy wyszukane i bardzo drogie.
Nie jest to prawdą, ponieważ w dziesiątkach różnorakich badań udowodniono, że na Boże Narodzenie najważniejsze są dla nas bliskość, rodzina i świąteczna atmosfera. Tylko wielkie sieci handlowe próbują nas przekonać, że jest inaczej, ale kampanie większości z nich nie wytrzymują słynnej kwestii Seneki Młodszego, który napisał: Duch, w jakim coś jest dawane, określa, jak dar jest przyjmowany; liczy się intencja, a nie wartość nominalna prezentu.
Dlatego, w myśl cytatu starożytnego mędrca, wybierając prezent dla bliskiej nam osoby, kierujmy się przede wszystkim pozytywnymi emocjami w stosunku do niej, a nie ceną danego produktu. Droższy wcale nie oznacza bowiem lepszy. Niekiedy jest wręcz przeciwnie – dając taki upominek komuś, kto nie może nam się zrewanżować czymś o podobnej cenie, wywołamy u tej osoby przede wszystkim zakłopotanie, a nie radość.
Niematerialne prezenty na święta. Niektóre z nich są… za darmo
To właśnie w myśl wspomnianej kwestii Seneki działają osoby, które decydują się na podarowanie swoim bliskim niematerialnych prezentów, a dziesiątki oryginalnych pomysłów w ostatnich latach podbiły świat. Najlepsze prezenty nie obejmują przedmiotów materialnych, które można kupić w sklepie, ale wspomnienia, które tworzymy z kochanymi przez nas ludźmi – podkreśla w jednej ze swoich książek amerykańska pisarka Amanda Boyarshinov. Trudno uwierzyć, ale większość z nich jest zupełnie… darmowa. Wymaga jedynie odrobiny kreatywności. Bardzo dużą popularność zyskało m.in. wypełnianie kopert i pudełeczek oznaczonych na konkretne okazje. Aby zrobić taki prezent, możesz napisać na kilku z nich kolejno: Otwórz, gdy jesteś smutny; Otwórz, gdy nie możesz zasnąć; Otwórz, gdy czujesz się samotny; Otwórz, gdy nie zdasz egzaminu; Otwórz, gdy jesteś zdenerwowany, a potem włożyć do środka rzeczy, które mogą pocieszyć osobę obdarowaną lub wywołać uśmiech na jej twarzy. Może być to zdjęcie, lizak, list lub coś zupełnie innego.
Najbliższym podarować możesz również swój… czas. Zamiast kupować rodzinie drogie prezenty – spędź z nimi interesujący weekend lub zabierz ich na wycieczkę albo na jakiś wyjazd, podczas którego wyłączysz telefon i poświęcisz swoją uwagę wyłącznie im. To będą piękne wspomnienia. A może przy okazji przyobiecasz również swojej drugiej połówce i dzieciom, że częściej będziecie razem wychodzić i robić różne rzeczy wspólnie?
Także mamie i tacie możesz zaoferować, że pójdziecie razem do kina albo że wybierzesz się gdzieś tylko z nimi. Dzięki temu okażesz im swoją miłość i udowodnisz, że nadal – mimo iż już nie jesteś dzieckiem – są dla Ciebie bardzo ważni. Nie zapomnij aparatu – pozostanie dzięki niemu piękna pamiątka.
Kursy i warsztaty na prezent. O czym warto pamiętać?
Niektóre niematerialne prezenty obejmują różnorakie płatne kursy rozwijające umiejętności lub vouchery na wyjątkowe przeżycia. Zanim zdecydujesz się jednak na którąkolwiek z opcji, powinieneś dowiedzieć się, czy osoba, którą chcesz obdarować, będzie się cieszyć z otrzymanej szansy.Nie kupuj skoku ze spadochronem siostrze nie przepadającej za ryzykiem i kursu szydełkowania bratu – wielbicielowi sportów ekstremalnych. To oczywiście jedynie żartobliwy przykład, ale nietrafione warsztaty lub bony, niezależnie od tego, jak bardzo są Twoim zdaniem niezwykłe, nadal będą nieudanym podarunkiem.
Teściowa lub Twoja mama uwielbiają gotować? Może więc z przyjemnością pójdą na warsztaty z przygotowywania potraw egzotycznych.
Teść lub Twój tata uwielbiają adrenalinę i przeżycia, od których włos jeży się na głowie? Zaproponuj im przejażdżkę monster truckiem lub wykup jazdę bardzo szybkim samochodem na torze albo karnet na lekcje wspinaczki.
Młodsza siostra lubi muzykę? Może wręcz jej bilet na koncert lub wydarzenie, na którym będzie mogła zobaczyć swoich idoli? Twój dziadek lubi z kolei muzykę poważną? Kup mu wejściówkę do Filharmonii Narodowej.
Pomysłów na interesujące warsztaty, szkolenia, wydarzenia jest dziś multum. Bez problemu znajdziesz zajęcia i widowiska dopasowane do konkretnej osoby, jeśli naprawdę się postarasz i wiesz, czym interesuje się dana osoba.
Prezenty pod choinkę. Co można kupić, a czego unikać?
Także prezenty materialne mogą być udane, jeżeli zorientujesz się, czego potrzebuje osoba, którą chcesz obdarować. Tu najlepiej po prostu zapytać, chyba że planujesz niespodziankę. Najbezpieczniej jest wówczas postawić na rzeczy pewne.Zimowa kurtka, gustowne rękawiczki lub ładny szalik spodobają się prawie każdemu. Tak samo jak album ze zdjęciami z waszych wspólnych wycieczek lub piękne puzzle do układania.
Interesującymi podarkami mogą być również egzotyczna herbata lub dobra kawa kupione w specjalnie dedykowanych tym produktom sklepach.
Jednocześnie zastanów się, jakie upominki nie sprawiłyby radości Tobie. Taniością i niestarannością trącą np. oferowane od lat zestawy kosmetyków w sklepach. To prezent, który wskazuje obdarowanej osobie, że poszedłeś na łatwiznę lub zbyt późno wybrałeś się na zakupy. Może to być dobry podarunek jedynie wtedy, jeżeli znajdujesz się w trudnej sytuacji materialnej lub chcesz obdarować osobę, którą bardzo słabo znasz.
Firmy handlowe i sklepy przekonują nas oczywiście, że jest inaczej, ale Internet nie kłamie – co roku są one oddawane lub odsprzedawane po niższych cenach przez obdarowanych „szczęśliwców”. Nie należy oczywiście ich mylić z perfumami czy kosmetykami wysokiej jakości.
Nie trafimy również, jeżeli kupimy krem antycellulitowy osobie mającej problemy z cellulitem albo gorset wyszczuplający osobie mającej nadwagę. Zanim więc sięgniemy po pieniądze lub kartę, zastanówmy się, czy nasza chęć pomocy nie będzie potężnym faux pas, który popsuje komuś święta.
Mat. źródłowy:
Annemarie Brückner: Nicolaus von Myra. W: Theologische Realenzyklopädie Band 24, wyd. 1994
Więcej na ten temat
