Thriller psychologiczny „Memento” Christophera Nolana, w 2001 r. nominowany do dwóch Oscarów i Złotego Globu, jest jednym z najbardziej docenianych klasyków kina neo-noir. To również pierwsza wielka produkcja wybitnego reżysera, która otworzyła mu drogę do kariery w Hollywood.
Thriller „Memento” obecnie można bezpłatnie obejrzeć na platformie TVP VOD. Opowiada on historię byłego agenta ubezpieczeniowego Leonarda Shelby (Guy Pearce). Mężczyzna cierpi na poważne zaburzenia pamięci krótkotrwałej po napadzie, podczas którego zginęła jego żona Catherine (Jorja Fox), a on sam został ciężko pobity.
Bardzo dobrze pamięta swoje życie przed atakiem, natomiast we wszystkich jego wspomnieniach dotyczących okresu już po wypadku powstaje jakaś wyrwa. Teraz nie jest w stanie przypomnieć sobie żadnych wydarzeń. Nawet tych, które rozgrywały się zaledwie kilkanaście minut wcześniej.
Ta rzadka przypadłość znacznie utrudnia prowadzone przez niego śledztwo w sprawie morderstwa, którego ofiarą padła jego ukochana, i powoduje, że każde mniej ważne odkrycie notuje na papierze oraz zdjęciach. Te ważniejsze ustalenia tatuuje na swoim ciele – dzięki nim wie, że zabójcą jest zagadkowy John G.
ZOBACZ: Zobacz bezpłatnie klasykę kina. Słynny „Łowca jeleni” w TVP VOD
Motywacją do życia pozostaje dla niego jedynie obsesyjne pragnienie zemsty. W dochodzeniu pomagają mu piękna barmanka Natalie (Carrie-Anne Moss) oraz Teddy Gammell (Joe Pantoliano). Leonard ma jednak podejrzenia, iż nie robią tego zupełnie bezinteresownie.
„Najbardziej innowacyjny scenariusz”
„Memento” powstał na bazie opowiadania wymyślonego przez Jonathana Nolana, który przedstawił swojemu starszemu bratu historię jeszcze w roku 1996, kiedy obaj wybrali się w podróż przez Amerykę. Trasa wiodła z Chicago do Los Angeles, więc mieli wiele czasu, aby porozmawiać o wspomnianym pomyśle.
,,To prawdopodobnie najbardziej innowacyjny scenariusz, jaki kiedykolwiek widziałem
– powiedział w lipcu 1997 r. Aaron Ryder, dyrektor Newmarket Films, kiedy ówczesna dziewczyna i późniejsza żona Christophera, Emma Thomas, pokazała mu napisany przez rodzeństwo konspekt.
ZOBACZ: Wielkie kino w TVP VOD. Zobacz obsypany Oscarami „Jak zostać królem”
Niebawem producent przyznał braciom budżet w wysokości 9 milionów dolarów i rozpoczął się etap przedprodukcyjny oraz poszukiwanie aktorów. Leonardem początkowo miał być Brad Pitt. Gwiazdor zrezygnował z powodu napiętego harmonogramu prac. Nolanowie zastanawiali się również nad Charliem Sheenem, Alekiem Baldwinem i Aaronem Eckhartem.
Wybrali go, bo „nie był sławny”
Finalnie jednak zdecydowali się nawiązać współpracę z Guyem Pearcem, którego kariera w Hollywood wówczas nabierała dopiero rozpędu. Ten „brak sławy” w USA australijskiego aktora i jednocześnie jego wielkie umiejętności były – jak wspominali później – kluczowym powodem jego zakontraktowania.
Nad zdjęciami do obrazu pracowano od 7 września do 8 października 1999 r., zaś jego premiera odbyła się na Festiwalu Filmowym w Wenecji w roku 2000.
Tam otrzymał on owację na stojąco. Następnie został pokazany na Amerykańskim Festiwalu Filmowym w Deauville i Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Toronto.
„Ważne kulturowo, historycznie lub estetycznie”
Po premierze krytycy byli nim zachwyceni, a na portalu Rotten Tomatoes uzyskał 93 procent pozytywnych recenzji.
,,Christopher Nolan umiejętnie prowadzi widzów przez połamaną narrację Memento oraz przesiąkające jego film egzystencjalne przerażenie
– napisano w krytycznym konsensusie opublikowanym na portalu.
Także James Berardinelli był oczarowany i przyznał produkcji cztery gwiazdki na cztery możliwe, jednocześnie umieszczając ją na pierwszym miejscu na swojej liście Top Ten na koniec roku 2000 i na sześćdziesiątym trzecim miejscu na liście 100 najlepszych filmów wszech czasów. Krytyk nazwał obraz „nieskończenie fascynującym, cudownie otwartym, który zostanie zapamiętany przez wielu” dzięki „genialnej, innowacyjnej strukturze”.
ZOBACZ: Klasyka kina w TVP VOD. Zobacz kultową „Cenę strachu”
Taką opinię podzielili inni znawcy oraz Amerykańska Akademia Filmowa, która nominowała „Memento” do dwóch Oscarów (za scenariusz i montaż). W roku 2005 Writers Guild of America umieściła scenariusz na 100. miejscu na liście 101 najlepszych scenariuszy, jakie kiedykolwiek napisano.
Film ponadto doceniło Motion Picture Editors Guild, które w roku 2012 oceniło go jako czternasty najlepiej zmontowany obraz wszech czasów. „Memento” zostało również uznane przez Bibliotekę Kongresu Stanów Zjednoczonych za „ważne kulturowo, historycznie lub estetycznie” i w roku 2017 wybrane do zachowania w Narodowym Rejestrze Filmowym.
RS
