Niegdyś zaćmienie Słońca było uznawane za zwiastun nieszczęść. Dziś przyciąga mnóstwo obserwatorów, którzy chcą być świadkami tego niezwykłego zjawiska. Najbliższa okazja do tego, by je podziwiać, nadarzy się już w kwietniu. Kiedy dokładnie dojdzie do zaćmienia? I czy będzie można je zobaczyć w Polsce?
Czym jest zaćmienie Słońca?
Zaćmienie Słońca to zjawisko astronomiczne, które polega na przysłonięciu tarczy Słońca przez Księżyc, co blokuje promienie docierające na Ziemię. Aby do niego doszło, nasz satelita musi znaleźć się między Słońcem a Ziemią, a do tego jego orbita musi przecinać się z orbitą ziemską.Jakie są rodzaje zaćmień Słońca?
Wyróżniamy cztery rodzaje tego zjawiska: zaćmienie całkowite, zaćmienie częściowe, zaćmienie obrączkowe i zaćmienie hybrydowe. W przypadku każdego z nich zaobserwować można nieco inny widok.
Zaćmienie całkowite jest oczywiście najbardziej spektakularne. Za Księżycem znika cała tarcza słoneczna, przez co w momencie kulminacyjnym zapadają ciemności. W przypadku zaćmienia częściowego zasłonięta zostaje tylko część Słońca. To właśnie ten rodzaj zaćmienia obserwujemy najczęściej. Mniej znane jest zaćmienie obrączkowe, a więc takie, w wyniku którego można podziwiać jasny pierścień dookoła zasłoniętej tarczy słonecznej.
Zaćmienie hybrydowe to połączenie zaćmienia obrączkowego z całkowitym. Występuje najrzadziej ze wszystkich rodzajów zaćmień. Istotną rolę odgrywa w nim kulistość naszej planety. To ona sprawia, że w centralnych pasach zaćmienia rozmiary Księżyca pozwalają na całkowite zasłonięcie Słońca, ale na skraju pasa są już zbyt małe i obserwuje się zaćmienie obrączkowe. Dla tego rodzaju zjawiska charakterystyczny jest krótki czas trwania fazy całkowitej.
Jak często występuje zaćmienie Słońca?
Wbrew pozorom zaćmienia nie występują wcale tak rzadko. Zdarzają się od dwóch do nawet pięciu razy w roku. Nie każde zaćmienie jest jednak widoczne z każdego punktu na globie. Według statystyk całkowite zaćmienie Słońca zdarza się na danym obszarze co 370 lat. W Polsce ostatni raz obserwowane było 25 października 2022 r.
W XXI w. przewidywane są w sumie 224 zaćmienia. Najwięcej z nich (78) będzie częściowych. Nieco mniej obrączkowych (72) oraz całkowitych (67) i najmniej (7) hybrydowych.
Kiedy i gdzie widoczne będzie zaćmienie Słońca w 2024 r.?
W 2024 r. czekają nas dwa zaćmienia – jedno całkowite i jedno obrączkowe. Pierwsze z nich będzie można zaobserwować już w poniedziałek, 8 kwietnia. Drugie dopiero jesienią, 2 października.
Najbliższe zaćmienie całkowite będą mogli zobaczyć mieszkańcy Stanów Zjednoczonych, Kanady, zachodniego Meksyku i wysp środkowej części Oceanu Spokojnego, zaś mieszkańcy pozostałych zakątków kontynentu będą mieli okazję obserwować częściowe zaćmienie. Najdłużej ten wyjątkowy spektakl oglądać będą osoby przebywające w mieście Kerrville w Teksasie. Faza całkowitego zaćmienia będzie tam widoczna przez 4 minuty i 25 sekund.
Z kolei jesienne zaćmienie obrączkowe będzie widoczne dla mieszkańców Argentyny i Chile.
Kiedy zaćmienie Słońca będzie widoczne w Polsce?
Niestety żadne tegoroczne zaćmienie nie będzie widoczne z terytorium naszego kraju. Na taką okazję będziemy musieli poczekać do 29 marca 2025 r. w przypadku zaćmienia częściowego, do 13 lipca 2075 r. w przypadku zaćmienia obrączkowego i aż do 7 października 2135 r. w przypadku zaćmienia całkowitego.
Jak oglądać zaćmienie Słońca?
Do oglądania tego fascynującego zjawiska nie wystarczą jedynie dobre okulary przeciwsłoneczne. Należy pamiętać, że nieodpowiednia ochrona przed promieniami może doprowadzić do trwałego uszkodzenia wzroku. Na tę okazję warto mieć przy sobie specjalne okulary zaćmieniowe, których ceny są przystępne dla wszystkich. Można również skorzystać z lunet czy teleskopów wyposażonych w specjalne filtry słoneczne.
