23 kwietnia po raz trzydziesty obchodzimy Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich. W tym roku Światową Stolicą Książki zostało Rio de Janeiro. UNESCO, organizator święta, doceniło wagę, jaką brazylijskie miasto przywiązuje do dziedzictwa literackiego, a także do promocji umiejętności czytania i pisania wśród młodzieży w obliczu powszechnej digitalizacji.
Święto jest organizowane przez UNESCO od 1995 r., ale pomysł na nie zrodził się już w 1926 r. w Katalonii. Kilka lat później zaczęto je oficjalnie obchodzić w całej Hiszpanii, a następnie w innych krajach hiszpańskojęzycznych.
23 kwietnia nie jest przypadkową datą. W tym dniu w roku 1616 zmarli pisarze Miguel de Cervantes i William Szekspir oraz historyk peruwiański Inca Garcilaso de la Vega.
W związku z obchodami święta UNESCO postanowiło corocznie przyznawać miano Światowej Stolicy Książki, a jego pierwszym laureatem w 2001 r. został Madryt. Tytuł nadawany jest corocznie jako wyróżnienie dla konkretnego miasta, które przygotuje najlepszy program promujący książki i czytelnictwo.
Polska stolica i światowy hymn książki
Jedynym polskim miastem wybranym na Światową Stolicę Książki był Wrocław. Miało to miejsce w roku 2016. Wówczas powstał światowy hymn książki – do słów wiersza Tadeusza Różewicza „Włosek” muzykę skomponował Jan Kanty Pawluśkiewicz.
Poeta to na pewno ktoś
Słuchajcie głosu poety
Choćby ten głos
był cienki jak włos
Jak jeden włos Julietty
Jeśli się zerwie włosek ten
to nasza nudna kula
upadnie w ciemność
Czy ja wiem
albo się zbłąka w chmurach
Słyszycie
Czasem wisi coś
na jednym włosku wisi
Dziś włoskiem tym poety glos
Słyszycie
Ktoś tam słyszy
Książkowe rankingi
Co jakiś czas publikowane są na całym świecie rozmaite rankingi – najważniejszych książek świata, najlepszych albo takich, których nie wypada nie znać. Można się nimi sugerować lub na ich podstawie ułożyć własną listę.
10 książek, które zmieniły świat – według klasyfikacji brytyjskiego dziennika „The Guardian” z 2016 r. (kolejność przypadkowa)
1. „Druga płeć”, Simone de Beauvoir
2. „Dialogi konfucjańskie”, Konfucjusz
3. „O powstawaniu gatunków”, Karol Darwin
4. „Elementy”, Euklides
5. „Objaśnianie marzeń sennych”, Zygmunt Freud
6. „Zapiski z Piaszczystej Krainy”, Alfo Leopold
7. „Manifest komunistyczny”, Karol Marks i Fryderyk Engels
8. „Umiłowana”, Toni Morrison
9. „Komedie, kroniki i tragedie”, William Szekspir
10. Biblia
12 książek, które są największymi dziełami literackimi wszech czasów – spis z 2024 r. według Encyclopaedia Britannica, najstarszej na świecie nieprzerwanie publikowanej encyklopedii (kolejność także nie ma znaczenia)
1. „Kolor purpury”, Alice Walker
2. „Dziwne losy Jane Eyre”, Charlotte Brontë
3. „Wszystko rozpada się”, Chinua Achebe
4. „Pani Dalloway”, Virginia Woolf
5. „Umiłowana”, Toni Morrison
6. „Don Kichot”, Miguel de Cervantes
7. „Niewidzialny człowiek”, Ralph Ellison
8. „Droga do Indii”, Edward Morgan Forster
9. „Sto lat samotności”, Gabriel García Márquez
10. „Wielki Gatsby”, F. Scott Fitzgerald
11. „Zabić drozda”, Harper Lee
12. „Anna Karenina”, Lew Tołstoj
Ranking najlepszych polskich tytułów według użytkowników największego na świecie portalu książkowego Goodreads z 2024 r. (tym razem kolejność jest ważna)
1. „Lalka”, Bolesław Prus
2. „Ferdydurke”, Witold Gombrowicz
3. „Wiedźmin: Krew elfów”, Andrzej Sapkowski
4. „Solaris”, Stanisław Lem
5. „Quo vadis”, Henryk Sienkiewicz
6. „Sklepy cynamonowe”, Bruno Schulz
7. „Kamienie na szaniec”, Aleksander Kamiński
8. „Wiedźmin: Chrzest ognia”, Andrzej Sapkowski
9. „Wiedźmin: Czas pogardy”, Andrzej Sapkowski
10. „Tango”, Stanisław Mrożek
