W ramach dwóch głównych programów drogowych w Polsce realizowanych jest obecnie 127 zadań o łącznej długości niemal 1625 km. Podczas prac na tych inwestycjach powstaje wiele obiektów mostowych, a każdy z nich musi przejść rygorystyczne testy przed oddaniem do użytku.
Zanim most lub wiadukt zostanie udostępniony kierowcom, musi udowodnić swoją wytrzymałość. Takie wymaganie nakłada rozporządzenie Ministra Infrastruktury dotyczące przepisów techniczno-budowlanych dla dróg publicznych. Próbne obciążenie stanowi jeden z najważniejszych etapów przed złożeniem wniosku o pozwolenie na użytkowanie obiektu.
Na czym polegają próby obciążeniowe?
Próbne obciążenie to badanie odbiorcze, które weryfikuje, czy rzeczywista jakość i wytrzymałość konstrukcji odpowiada założeniom projektowym. Procedury przeprowadzania tych badań określają "Wytyczne wykonywania badań drogowych obiektów mostowych pod próbnym obciążeniem", rekomendowane przez ministerstwo właściwe do spraw transportu.
Przed rozpoczęciem testów konieczne jest przygotowanie projektu próbnego obciążenia oraz przeprowadzenie dokładnych oględzin konstrukcji. Szczególną uwagę zwraca się na ewentualne rysy lub inne widoczne uszkodzenia. Takie oględziny powtarzane są również po zakończeniu prób.
Przeczytaj także: Zamkną tunel na Zakopiance 8 maja. GDDKiA ma ważny powód
Samochody ciężarowe na mostach - jak wygląda procedura?
Do przeprowadzenia próby wykorzystuje się samochody ciężarowe załadowane piaskiem lub innym materiałem balastowym. Ich masa i nacisk na oś są ściśle określone w projekcie próbnego obciążenia, który wskazuje również, gdzie pojazdy powinny być ustawione oraz gdzie należy umieścić punkty pomiarowe.
Podczas badań mierzone są wartości przemieszczeń pionowych, osiadania podpór, a także odkształcenia, naprężenia elementów konstrukcji oraz przyśpieszenia drgań przęseł. Pomiary wykonywane są przy użyciu specjalistycznych zestawów wyposażonych w czujniki.
Próbne obciążenia dzielą się na statyczne i dynamiczne. W przypadku prób statycznych, pomiary wykonywane są po zatrzymaniu obciążonego pojazdu w wyznaczonym miejscu. Pozwalają one określić sztywność konstrukcji poprzez pomiar ugięcia pod obciążeniem.
Z kolei próby dynamiczne określają częstotliwość drgań, współczynnik tłumienia i dynamiczne właściwości przęseł. Przeprowadza się je z wykorzystaniem pojazdów poruszających się z różnymi prędkościami - od 10 km/h do maksymalnej dozwolonej na danym odcinku drogi. Niekiedy wykonuje się również przejazdy z najechaniem na przeszkodę umieszczoną na moście.
Badania przeprowadzane są dopiero po uzyskaniu przez obiekt pełnej wytrzymałości projektowej. Istotne są również warunki pogodowe - testy wykonuje się tak, aby wyeliminować wpływ temperatury i nasłonecznienia na stan konstrukcji. Dlatego latem próby obciążeniowe często przeprowadza się w pochmurne dni lub nocą.
Głównym celem próbnego obciążenia jest uzyskanie pewności, że obiekt mostowy może być bezpiecznie użytkowany. Pozytywny wynik testów, potwierdzający jakość wykonanych prac oraz wytrzymałość konstrukcji, jest niezbędny do uzyskania pozwolenia na użytkowanie wydawanego przez odpowiedni organ nadzoru budowlanego.
Przeczytaj także: Anatomia karambolu. Badacze rozbili osiem aut
