STREFA OTWARTA ODC. 59 Zachowania suicydalne u dzieci i młodzieży Policja udostępniła zatrważające dane za rok 2022. Oto kilka z nich: w województwie lubelskim zanotowano 124 próby samobójcze wśród dzieci i młodzieży, z czego 12 zakończyło się zgonem; w małopolskim 193 próby i 10 zgonów; w podlaskim 85 prób i 4 zgony, w śląskim 301 prób i 13 zgonów. Najmłodsze dzieci miały 7 lat. Głównymi przyczynami są zaburzenia lękowe, adaptacyjne, psychiczne, presja społeczna, kłopoty w domu i mobbing w szkole, w środowisku rówieśniczym. Według statystyk ponad połowa polskich nastolatków ma myśli samobójcze. Co się dzieje z naszymi dziećmi? Pewne sygnały są widoczne. Alarmująca jest zwłaszcza drastyczna zmiana zachowania: nastolatek był ospały, a nagle jest nadpobudliwy. Albo był wesoły i nagle w ogóle się nie odzywa. Niepokojąca jest też radykalna zmiana wyglądu: dziecko inaczej się ubiera, maluje, zmienia podejście do higieny. Jasne są też komunikaty słowne i nie musi to być stwierdzenie: Chcę się zabić, ale: Mam wszystkiego dość, Beze mnie byłoby wam lżej, Już nie mogę. Na coś takiego trzeba zawsze reagować zainteresowaniem, a rodzice zbyt często bagatelizują problemy własnego dziecka, ponieważ stosują własną miarę: mnie też dokuczali, mnie też nie lubili A to nie ma nic wspólnego z tym, co przeżywa dziecko. Dzisiaj dzieci i młodzież w szkole żyją od testu do testu, nie mają normalnego dzieciństwa, czasu na zabawę z rówieśnikami. W każdej chwili mogą stać się także obiektem hejtu - a to jak chodzenie po polu minowym. Gdy kiedyś na lekcji uczeń poślizgnął się pod tablicą, widziało to 20 osób w klasie, dziś ktoś z kolegów może to nagrać i umieścić w Internecie, i po chwili wpadkę zobaczą tysiące obcych ludzi. Takie sytuacje mogą wywołać pułapkowe myślenie i doprowadzić nastolatka do skrajności emocjonalnej. Każdy ma swoją wytrzymałość. Nawet atrakcyjny, zdolny, mądry nastolatek może żyć pod tak wielkim ciśnieniem oczekiwań społecznych, że samo wyobrażenie, że mógłby zawieść, go przerasta. Osoba pogrążona w stanie presuicydalnym prowadzi wewnętrzną walkę. Dla suicydologa próba samobójcza to komunikat zwróć na mnie uwagę, więc aż trudno sobie wyobrazić, jak silne emocje muszą targnąć nastolatkiem, skoro w kontakcie ze światem ucieka się do ostateczności. Czasami próbę samobójczą poprzedzają samookaleczenia. Widocznym aspektem samookaleczeń są uszkodzenia ciała. Jednak zazwyczaj świadczą one o zranieniu w zakresie psychiki młodego człowieka. Uszkodzenia ciała są symbolem czy też ekspresją tych głębszych ran psychicznych, które są niewidoczne. Po opatrzeniu fizycznych uszkodzeń należy się więc zająć problemami psychicznymi osoby dokonującej uszkodzeń swojego ciała. Samookaleczenia świadczą o tym, że dziecko czy nastolatek przeżywa intensywne, trudne do wytrzymania i bardzo przykre emocje, z którymi nie potrafi sobie poradzić. Raniąc swoje ciało, znalazł sposób, aby dać upust emocjom. Nierzadko samookaleczenia stanowią metodę, aby negatywne uczucia mogły znaleźć ujście. Poprzez zadawanie sobie ran cielesnych dziecko zazwyczaj próbuje także ukarać samo siebie, a przy okazji i pośrednio również dorosłych, na których w swoim mniemaniu w jakiś sposób się zawiodło. Samookaleczające się dziecko może mieć poczucie, że jest beznadziejne, nie radzi sobie ze swoim życiem lub nienawidzi siebie. Może komunikować, że równie mocno jak siebie (lub nawet mocniej) nienawidzi rodziców czy opiekunów, którzy tylko wymagają, krzyczą i rozkazują, zamiast go wysłuchać i zrozumieć. Emocje, które targają młodym człowiekiem to nierzadko rozpacz, udręka, cierpienie.