Najstarsze i najbardziej oryginalne. Te cmentarze zachwycają architekturą i historią

Mający ponad 700 lat cmentarz Karacaahmet, położony w Stambule, powstał w drugiej połowie XIV w. Ma on ponad 3 kilometry kwadratowe powierzchni, a na jego obszarze pochowano miliony osób. Nazwany został na część przyjaciela sułtana Orchana Gaziego, ojca słynnego Murada I. Na jego terenie planiści kazali posadzić drzewa, dzięki czemu miejscami wygląda jak las. Rosną tam m.in. cyprysy, platany, dęby, wawrzyny oraz jeżyny, pośród których żyje wiele gatunków uroczych ptaków.

Turecka nekropolia od wieków zachwyca zwiedzających, do których w XIX w. zaliczał się George Byron. „O Scutari! Wasze białe domy patrzą na tysiące grobów, a nad tymi grobami wznosi się wiecznie zielone drzewo, ten delikatny i ciemny cyprys, wpisany w listowie wiecznego smutku, jak nieodwzajemniona miłość” – opisywał swoje odczucia po wizycie na nim słynny angielski pisarz i poeta. Także Hans Christian Andresen był pod wrażeniem wspomnianego miejsca. „Powierzchnia tego cmentarza jest tak rozległa, że gdyby zasiać na nim pszenicę, nakarmiłoby się całe miasto, a gdyby wykorzystano wszystkie tutejsze nagrobki, można by zbudować nowy mur otaczający Stambuł” – zauważył bajkopisarz.

Młodszy, i to znacznie, od Karacaahmet jest Cmentarz Generalny South Head w australijskim stanie Nowa Południowa Walia, położony nad Zatoką Diamond Bay, która należy do Morza Tasmana. Założono go w 1845 r. Na miejscu znajduje się ponad 6 tys. mogił, w których pochowani są przede wszystkim zasłużeni dla kraju urzędnicy, pisarze, poeci oraz politycy. Leżą tam także marynarze i ludzie majętni, których stać było na wcześniejsze wykupienie grobu w tym mieście umarłych patrzących na morze z klifów.

Miejscem pochówku najważniejszych postaci Japonii jest z kolei cmentarz Okunoin położony w mieście świątynnym Koyasan. To jedna z najważniejszych i największych nekropolii w Kraju Kwitnącej Wiśni. Ma ona dla Japończyków ogromne znacznie religijne, duchowe i kulturowe. Mówi się, że założył ją słynny mnich Kūkai w 806 r., który stworzył tu cały kompleks. Niektóre z nagrobków mają ponad tysiąc lat i są porośnięte mchem, ale jednocześnie zachowały się w bardzo dobrym stanie dzięki dbającym o nie kapłanom. Znajdują się one przy długiej na ponad dwa kilometry drodze, która przecina cmentarz. Prochy niekiedy umiejscowione są w pniach drzew.

Tymczasem wybitni zmarli Argentyńczycy leżą na cmentarzu La Recoleta w Buenos Aires. Mogiły mają tam Eva Peron, kilku prezydentów Argentyny oraz pisarze, poeci i ważni krajowi urzędnicy. W 2011 r. redakcja BBC uznała to miejsce za jedną z najbardziej zachwycających światowych nekropoli. Także amerykańskie CNN doceniło La Recoleta – redakcja amerykańskiej stacji wpisała ją na listę dziesięciu najpiękniejszych cmentarzy na naszej planecie. Powstał on w 1822 r. w miejscu ogrodów przylegających do klasztoru Recollect i kościoła Matki Bożej Kolumnowej.

Tysiące wybitnych osobistości we Francji zostało pochowanych na cmentarzu Père Lachaise w Paryżu. To najsławniejsza i największa nekropolia francuskiej stolicy. Założono ją w 1804 r. przy ogrodach podarowanych przez króla Ludwika XIV swojemu spowiednikowi Françoisowi de Lachaise. Nazywany był on przez władcę Père Lachaise, stąd nazwa zarówno cmentarza, jak i zielonych przestrzeni otaczających willę Mont-Louis. Po wybudowaniu cmentarza sprowadzono tam prochy wybitnych Francuzów, a wśród nich Piotra Abelarda i jego ukochanej Heloizy oraz Jeana de La Fontaine’a i Moliera. Nekropolia jest także miejscem spoczynku niektórych sławnych Polaków, w tym Fryderyka Chopina, Józefa Wysockiego, Marii Walewskiej oraz Eweliny Hańskiej, złożonej w mogile razem ze swoim mężem Honoriuszem Balzakiem. Na cmentarzu Père Lachaise leżą także Jim Morrison, Edith Piaf, Marcel Proust, Oscar Wilde, Georges Bizet i Maria Callas.

Cmentarz Powązkowski to jedna z najpiękniejszych i najbardziej znanych w Polsce nekropolii uznana w 2012 r. za pomnik historii. W miejscu tym założonym w 1790 r. i liczącym sobie już ponad 200 lat, w czasie II wojny światowej odbywały się liczne akcje i walki. Wówczas zniszczeniu uległo ok. 20% nagrobków. Dziś nekropolia ta ma 43 ha powierzchni i jest ważnym zabytkiem na mapie Warszawy.

Na Cmentarzu Powązkowskim spoczywa ponad milion osób, w tym wielu wybitnych i zasłużonych Polaków m.in.: pisarzy, aktorów, malarzy i duchownych. Znajdują się tutaj groby m.in. Leopolda Staffa, Władysława Reymonta, Czesława Niemena, Ireny Sendlerowej czy Witolda Lutosławskiego.

Wybitne postaci spoczywają również na największym cmentarzu świata, za który uznawana jest monumentalna iracka nekropolia Wadi-us-Salaam położona w świętym mieście Nadżaf. Tam na powierzchni sześciu kilometrów kwadratowych pochowanych jest ponad sześć milionów osób. Pogrzeby odbywają się w tym miejscu codziennie od ponad 1400 lat. Podczas prac archeologicznych natrafiono na jeszcze starsze mogiły z czasów starożytnych. Nekropolia stale się rozrasta – rok do roku chowanych jest tam ponad 50 tys. ludzi. Ponadto miliony muzułmanów pielgrzymują do grobu wielkiego ajatollaha Mohammada Sadeqa al-Sadra. Odwiedzają wówczas również meczet proroka Huda, w którym ma być rzekomo złożone ciało wymienianego w Koranie proroka Saliha.

Żaden z powyżej wymienionych cmentarzy nie jest jednak tak oryginalny jak Cimitirul Vesel (pol. Wesoły Cmentarz), który znajduje się w niewielkim rumuńskim miasteczku Săpânța. Drugiego takiego prawdopodobnie nie znajdziemy na całym świecie. Mogiły są tutaj kolorowe i ozdobione zabawnymi wierszykami, które w żartobliwy sposób opowiadają o życiu spoczywających tu osób na pomalowanych na niebiesko nagrobkach. Miejsce wiecznego spoczynku utworzono tu w 1935 r. z inicjatywy lokalnego artysty Stana Iona Patrasa. To właśnie on wyrzeźbił piewsze krzyże, w tym także swój, na którym możemy przeczytać wesoły wiersz: „Odkąd byłem małym chłopcem/ Byłem znany jako Stan Ion Pătraş/ Posłuchajcie mnie, dobrzy ludzie/ W tym, co powiem, nie ma żadnego kłamstwa/ Przez całe moje życie/ Nie chciałem nikogo skrzywdzić/ Ale robiłem dobrze, jak mogłem/ Każdemu, kto poprosił/ Och, mój biedny świecie/ Bo ciężko było w nim żyć”.

W innej mogile leży właściciel hodowli owiec. „Zasnąłem w 1939 r. Żyłem 49 lat. A oto, co chcę powiedzieć. Nazywałem się George Basului i jak długo żyłem, poświęcałem wiele owiec, aby przygotować dobre mięso. Dobre mięso – to nie kłamstwo, można się nim najeść jak król. Dawałem wam najtłustsze mięso, którym mogliście się nacieszyć” – napisano na nagrobku.

Pochowany na Cimitirul Vesel jest również młody kierowca, który zginął przed wieloma laty. „Jestem Mihaju, syn Mihaia. Gdy prowadziłem swe auto, byłem w poważnych kłopotach i zakończyłem życie we wsi Sarasan. Tam dopadł mnie zły los, gdy wpadłem w poślizg i uderzyłem w drzewo, kończąc nagle swój żywot. A teraz mówię do was, drodzy rodzice: nie trwajcie reszty życia w smutku. Wszak dawaliście mi dobre rady. Ja sam jestem sobie winien zbytniej prędkości za kółkiem. Nie powinienem jechać tak szybko. (...) Żyłem 20 lat, zmarłem w 1994” – głosi wyryty tekst, który wiele osób przed dniem Wszystkich Świętych powinno wziąć sobie do serca.

RS