Głośna adaptacja komedii Aleksandra Fredry w Teatrze Telewizji. Reżyser Michał Zadara postanowił przenieść konflikt Cześnika i Rejenta do świata amerykańskich gangsterów. W tej odważnej inscenizacji na deskach Teatru Komedia w Warszawie zagrały gwiazdy polskiego teatru na czele z Maciejem Stuhrem. Telewizyjna premiera spektaklu „Zemsta” odbyła się 28 kwietnia.
Polska klasyka w hollywoodzkim wydaniu
Fabułę dziewiętnastowiecznej komedii Fredry zna prawie każdy, bo od lat znajduje się w kanonie lektur. Twórcy w swojej adaptacji również pozostają wierni treści dzieła, a aktorzy wypowiadają wyłącznie kwestie zapisane przez autora. Trwa spór o mur między Cześnikiem a Rejentem, Raptusiewicz zabiega o serce Podstoliny, a Wacław kocha Klarę, choć ojciec planuje go ożenić z zamożną wdową.
Najwięcej zmian zachodzi poza tekstem, ale autorzy spektaklu pozostają wierni charakterom postaci, które nakreślił Fredro. Porywczy Cześnik jest bossem amerykańskiej mafii, na którego zlecenie działają czarnoskóry Śmigalski i skrytobójczyni Dyndalska. Z kolei wyrachowany Rejent został ukazany jako prawnik. Wykorzystuje kodeks karny w walce z sąsiadem, lecz posługuje się także nieuczciwymi metodami. Podstolina to femme fatale, która przypomina kobiece postaci z amerykańskich filmów. Natomiast Klara i Wacław są parą młodych ludzi z bogatych domów, wyglądającą jak bohaterowie kultowego „Absolwenta” Mike’a Nicholsa.
Zaskoczeniem dla widzów może być tu Papkin. Autorzy spektaklu uczynili z niego gangstera, który wymachuje pistoletem i nożem. Jednak to tylko maska, a uwspółcześniony, uzbrojony Papkin pozostaje nadal strachliwym bohaterem Fredry.
Amerykańsko-popkulturowa wersja Fredry
Oprócz hollywoodzkich kostiumów i charakteryzacji bohaterów autorzy inscenizacji nawiązują także w innych elementach do kultury popularnej zza Atlantyku. Na scenie znajduje się przeszklony bar z podłużną ladą. Wygląda identycznie jak lokal z obrazu Edwarda Hoppera „Nocne marki”, który jest jednym z najsłynniejszych dzieł amerykańskich malarzy. Twórcy wykorzystują też białe żaluzje w okiennicach. To charakterystyczny element ekranowych biur, który można było oglądać choćby w serialu „The Office” czy filmie „Wall Street”.
Oprawa muzyczna przedstawienia składa się wyłącznie z amerykańskich utworów. W ścieżce dźwiękowej znalazły się piosenki takich artystów jak Aretha Franklin, George Michael czy Tom Waits. Ponadto aktorzy wykonują układy taneczny, w których nawiązują m.in. do muzycznych scen z „Pulp Fiction” czy „Dirty Dancing”.
Nowe spojrzenie na polską klasykę
Michał Zadara zaskakiwał widzów swoimi inscenizacjami rodzimych klasycznych utworów. Wykorzystuje w nich nowoczesną formę, lecz pozostaje wierny tekstom zapisanym przez autorów. Najlepszym tego przykładem jest jego sceniczna adaptacja wszystkich części „Dziadów” Mickiewicza na deskach Teatru Polskiego we Wrocławiu. Dekadę temu wystawił wielki dramat wieszcza w całości, nie omijając żadnej kwestii, a spektakl trwał kilkanaście godzin. W jego inscenizacji nie zabrakło współczesnej muzyki czy strojów, które odwoływały się do ówczesnej Polski.
Jego sceniczna adaptacja „Zemsty” przypomina bardziej odczytywanie polskiej klasyki, które jakiś czas temu zaproponował Radosław Rychcik. W „Dziadach” tego reżysera pojawiali się m.in. przedstawiciele Ku Klux Klanu czy temat wykluczenia czarnoskórej społeczności w Stanach. Z kolei „Wyzwolenie” Wyspiańskiego osadził w amerykańskim liceum. Zadara kontynuuje trend łączenia na scenie dzieł polskiej literatury z elementami kultury popularnej z Zachodu.
Plejada teatralnych aktorów w amerykańskiej „Zemście”
Sceniczna premiera inscenizacji sztuki Fredry w reżyserii Michała Zadary odbyła się w kwietniu 2024 r. na deskach warszawskiego Teatru Komedia. W Papkina brawurowo wcielił się Maciej Stuhr. Cześnika odtworzył Arkadiusz Brykalski, a Podstolinę zagrała Barbara Wysocka – etatowi aktorzy Teatru Powszechnego w Warszawie. Klarę wykreowała Paulina Szostak z Teatru Narodowego, a w Wacława wcielił się Filip Lipiecki. Z kolei Rejenta zagrał Bartosz Porczyk, który dziesięć lat temu stworzył postać Gustawa-Konrada w słynnej inscenizacji „Dziadów” wyreżyserowanej przez Michała Zadarę, a obecnie należy do zespołu warszawskiego Teatru Studio.
Gdzie i kiedy oglądać spektakl „Zemsta”?
Rejestracja sztuki Aleksandra Fredy z Teatru Komedia w Warszawie została pokazana 28 kwietnia w Teatrze Telewizji. Na platformie TVP VOD jest dostępny odcinek programu „Postscriptum”, w którym Agnieszka Szydłowska porozmawiała z aktorami Bartoszem Porczykiem i Arkadiuszem Brykalskim oraz Maciejem Szeptyckim – potomkiem Aleksandra Fredry, który dba o twórczość autora.
