Kultura

Spirytyzm, Houdini, Sherlock Holmes. Tragedie, pasje oraz dzieła sir Arthura Conan Doyle’a

Czarno-biała fotografia przedstawiająca pisarza Arthura Conan Doyle’a z psem na ławce w ogrodzie.
Arthur Conan Doyle to twórca postaci Sherlocka Holmesa, genialnego detektywa z Baker Street w Londynie. Fot. ullstein bild Dtl./Getty Images
podpis źródła zdjęcia

Arthur Conan Doyle przeszedł do historii jako twórca postaci Sherlocka Holmesa. Choć słynny przedstawiciel literatury detektywistycznej miał wykształcenie medyczne, ostatecznie wybrał karierę pisarską. Po przeżyciu tragedii rodzinnej zainteresował się spirytyzmem, przez co stracił przyjaciela – iluzjonistę Harry’ego Houdiniego. Szkocki pisarz zmarł na atak serca.

Sherlock Holmes jest postacią tak wyrazistą, że wydaje się, jakby istniał naprawdę. W rzeczywistości słynny detektyw to jedynie owoc wyobraźni Arthura Conan Doyle’a i główny bohater wielokrotnie ekranizowanych dzieł szkockiego pisarza. Na dorobek Doyle’a składają się m.in. cztery powieści: „Studium w szkarłacie” (1888), „Znak czterech” (1890), „Pies Baskerville’ów” (1902) oraz „Dolina trwogi” (1915), a także 56 opowiadań, w tym: „Przygody Sherlocka Holmesa” (1892), „Wspomnienia Sherlocka Holmesa” (1894) i „Powrót Sherlocka Holmesa” (1905). Choć to jedne z najpopularniejszych dzieł pisarza, sam Conan Doyle twierdził, że najlepszą z przygód detektywa była „Nakrapiana przepaska” z 1892 r. 

,,

Na świecie jest wiele rzeczy oczywistych, których jednak nikt nigdy nie zauważa


– Arthur Conan Doyle, „Pies Baskerville'ów” (1902).

Sherlock Holmes to bohater powieści i opowiadań kryminalnych sir Arthura Conana Doyle’a. Fot. Stefano Bianchetti/ EastNews
Sherlock Holmes to bohater powieści i opowiadań kryminalnych sir Arthura Conana Doyle’a. Fot. Stefano Bianchetti/ EastNews

Zobacz serial „Detektyw Murdoch” w TVP VOD

Doyle i jego lekarstwo na bezczynność

Arthur Ignatius Conan Doyle urodził się 22 maja 1859 r. w Edynburgu. Jego ojciec był uzależniony od używek i stosował przemoc wobec dzieci oraz żony, która próbowała utrzymać rodzinę, dorabiając jako praczka. Mimo problemów w domu Doyle z powodzeniem ukończył studia medyczne, a następnie rozpoczął praktykę lekarską w Portsmouth. Ponieważ nie miał zbyt wielu pacjentów, aby nie marnować wolnego czasu, przysiadł do pisania „Studium w szkarłacie”, swojej pierwszej powieści o detektywie z Baker Street, którą ukończył w niecałe trzy tygodnie. W latach 90. XIX wieku zaczął ponadto studiować medycynę oka, a następnie otworzył własny gabinet w Londynie. Choć miał odpowiednie wykształcenie, nie narzekał na nadmiar pacjentów. To sprawiło, że wkrótce całkowicie poświęcił się pisaniu.

,,

Mam dziwną konstrukcję. Praca nigdy mnie nie męczy, zaś bezczynność wyczerpuje mnie bezgranicznie


– Arthur Conan Doyle, „Znak czterech” (1890).

Sherlock Holmes mieszkał przy ulicy Baker Street 221b z doktorem Watsonem, jego jedynym przyjacielem. Fot. The Print Collector/ EastNews
Sherlock Holmes mieszkał przy ulicy Baker Street 221b z doktorem Watsonem, jego jedynym przyjacielem. Fot. The Print Collector/ EastNews

Rodzinna tragedia i strata przyjaciela

Harry Houdini uznawany jest za największego iluzjonistę wszech czasów. Jego sztuczką pokazową było wyswobadzanie się z kajdan. Fot. Stefano Bianchetti/EastNews

Magiczne sekrety Harry'ego Houdiniego. Nieznane fakty z życia legendarnego iluzjonisty

Sztuka

Oprócz pisania Arthur zajmował się także badaniem historii starożytnych Greków, grał w amatorskiej drużynie krykieta i jeździł na nartach. W 1885 r. poślubił Louisę Hawkins, która urodziła mu dwójkę dzieci – córkę Mary Louise i syna Kingsleya. W 1893 r. rodzina przeprowadziła się w szwajcarskie góry, co miało mieć zbawienny wpływ na zdrowie żony Doyle’a, która cierpiała na gruźlicę. Rok po śmierci Louisy, w 1907 r. Conan Doyle ożenił się ponownie. Wybranką jego serca została Jean Leckie, z którą miał troje dzieci – Denisa, Adriana i córkę Jean.


Podczas I wojny światowej Conan Doyle zmierzył się z niebywałą tragedią, wskutek której zaczął interesować się spirytyzmem. Chcąc nawiązać kontakt z bliskimi po stracie syna Kingsleya, brata, szwagra i siostrzeńca, zaczął brać udział w seansach spirytystycznych. Za potężne medium, czyli osobę posiadającą paranormalne zdolności, uważał m.in. iluzjonistę Harry’ego Houdiniego. Niestety, ponieważ jego przyjaciel nie pałał sympatią do spirytystów, ich relacja uległa nagłemu pogorszeniu, aż wkrótce stali się wrogami. 

,,

Źle się dzieje, gdy dwóch ludzi nie może podzielić się myślami


– Arthur Conan Doyle, „Dolina trwogi” (1915).

Arthur Conan Doyle poza pisaniem książek interesował się sportem oraz spirytyzmem. Wierzył w zjawiska paranormalne. Fot. Fine Art Images/ EastNews
Arthur Conan Doyle poza pisaniem książek interesował się sportem oraz spirytyzmem. Wierzył w zjawiska paranormalne. Fot. Fine Art Images/ EastNews

Zobacz serial „Tabu” w TVP VOD

W 1926 r. Arthur Conan Doyle wydał dwutomowe dzieło na temat spirytyzmu – „The History of Spiritualism”. Był również autorem poezji, sztuk scenicznych, powieści historycznych, sensacyjnych oraz fantastyczno-naukowych. Wśród jego dokonań można oprócz przygód detektywa Holmesa wyróżnić wielokrotnie ekranizowany „Zaginiony świat”, w którym Doyle wykreował postać ekscentrycznego naukowca George’a Challengera.

,,

Nie zapominaj o tym, że nie ma nic bardziej niezwykłego, niż zwykłe zdarzenia


– Arthur Conan Doyle, „Przygody Sherlocka Holmesa” (1892).

Basil Rathbone jako Sherlock Holmes, Ida Lupino jako Ann Brandon i Nigel Bruce jako doktor Watson. Fot. Piero Oliosi/ Polaris/ EastNews
Basil Rathbone jako Sherlock Holmes, Ida Lupino jako Ann Brandon i Nigel Bruce jako doktor Watson. Fot. Piero Oliosi/ Polaris/ EastNews

Arthur Conan Doyle zmarł na atak serca 7 lipca 1930 r. w Crowborough. Na jego nagrobku umieszczono następujące epitafium: „Prawdziwa stal/Proste ostrze/Arthur Conan Doyle/Rycerz/Patriota/Medyk i literat”. Nazwiskiem pisarza nazwano szczyt w Belize, znajdujący się nieopodal granicy z Gwatemalą.

PG
Więcej na ten temat