Aktualności

Lucy Maud Montgomery. Tego nie wiesz o autorce „Ani z Zielonego Wzgórza”

Lucy Maud Montgomery. Portret autorki „Ani z Zielonego Wzgórza”.
30 listopada 2024 r. przypada 150. rocznica urodzin Lucy Maud Montgomery. Fot. Heritage Images/ Getty Images
podpis źródła zdjęcia

Trudno byłoby znaleźć osobę, która nigdy nie słyszała o Ani Shirley – wrażliwej, ambitnej, rudowłosej dziewczynce z Wyspy Księcia Edwarda. To jedna z najsłynniejszych powieściowych postaci, tytułowa bohaterka cyklu „Ania z Zielonego Wzgórza”. Co jednak wiemy o jej twórczyni, Lucy Maud Montgomery?

Kariera nauczycielska

Lucy Maud Montgomery, urodzona 30 listopada 1874 r., czyli dokładnie 150 lat temu, zanim została uznaną pisarką, pracowała jako nauczycielka. Uczyła kolejno w szkołach w: Bideford, Belmont oraz Lower Bedeque. Zawód ten jednak nie spełniał jej ambicji, co sprawiło, że w 1895 r. wyjechała do Halifax w Nowej Szkocji, gdzie zapisała się na zajęcia z literatury angielskiej. Te miały pomóc jej w realizacji marzenia o karierze pisarskiej.

Nieznane pasje

Pisanie nie było jedyną pasją Montgomery. Autorka „Ani z Zielonego Wzgórza” uwielbiała także obserwować nocne niebo, wypatrując gwiazd i konstelacji. Uprawiała również krawiectwo. Uszyła wiele kołder i koronek. W Instytucie L.M. Montgomery działającym na Uniwersytecie Wyspy Księcia Edwarda można nawet zobaczyć wykonaną przez nią narzutę z… liści jabłoni.

Obserwacje nieba i gwiazd dawały autorce „Ani z Zielonego Wzgórza” ukojenie. Fot. PAP/ Alamy
Obserwacje nieba i gwiazd dawały autorce „Ani z Zielonego Wzgórza” ukojenie. Fot. PAP/ Alamy

Ulubieni autorzy

W spektaklu „Miłość” główne role zagrali Anna Polony i Jan Peszek. Fot. Sylwia Penc/ TVP

„Miłość”. Spektakl o późnym uczuciu z Anną Polony i Janem Peszkiem w TVP VOD

Teatr

Maud kochała literaturę – nie tylko jako autorka, ale również jako czytelniczka. Książki były dla niej ucieczką od rzeczywistości, która nie była dla niej zbyt łaskawa. Od dziecięcych lat Montgomery wychowywała się bez rodziców i pozostawała pod opieką dziadków, którzy nie potrafili dać jej ciepła, którego potrzebowała. W aurze samotności i niezrozumienia, Maud zatapiała się w literackim i poetyckim świecie takich autorów jak: Edward Bulwer-Lytton, Agatha Christie czy Lord Byron.

Życie spisane w dziennikach

Lucy Maud przez wiele lat prowadziła dzienniki, w których skrupulatnie opisywała swoją codzienność. Zapiski te miały posłużyć za materiał dla przyszłych biografów jej życia. Montgomery chciała mieć pełną kontrolę nad tym, jak jej obraz rysuje się w przestrzeni publicznej, dlatego sama odpowiadała za ich redakcję. Do dziś badacze spierają się, na ile przedstawione w nich fakty są prawdziwe, a w jakim stopniu naznaczone są fikcją.

Nie lubiła „Ani z Zielonego Wzgórza”

„Ania z Zielonego Wzgórza”, choć przyniosła Lucy Maud Montgomery ogromną sławę, nie należała do jej ulubionych dzieł. „Z chwilą gdy Ania przestała być natchnieniem, zaczęła prześladować mnie jak zmora” – mówiła.


Przygody rudowłosej Shirley z Wyspy Księcia Edawrda stały się przekleństwem pisarki, która marzyła o tym, by krytycy dostrzegli jej inne literackie dzieła. Stało się jednak inaczej – Montgomery, choć w swoim życiu napisała 19 innych powieści oraz setki opowiadań i wierszy, do dziś jest przede wszystkim utożsamiana z „Anią”. Sen Kanadyjki spełnił się zatem w niepożądany przez nią sposób, z czym nigdy do końca nie potrafiła się pogodzić.

Montgomery nigdy nie chciała być kojarzona wyłącznie z „Anią z Zielonego Wzgórza”. Fot. PAP/ Alamy
Montgomery nigdy nie chciała być kojarzona wyłącznie z „Anią z Zielonego Wzgórza”. Fot. PAP/ Alamy

Burzliwe życie miłosne – kogo naprawdę kochała Lucy Maud Montgomery?

W młodości Lucy Maud Montgomery poślubiła swojego kuzyna, Edwina Simpsona. Nie było to jednak małżeństwo z miłości, a bardziej – rozsądku. Potajemnie Maud wzdychała do innego mężczyzny, którym był ubogi farmer Herman Leard. Związek wykształconej damy z prostym człowiekiem nie był jednak ówcześnie dobrze widziany przez społeczeństwo, w związku z czym Lucy odrzuciła tę miłość. Zapomnieć było już trudniej, co ostatecznie doprowadziło do rozpadu małżeństwa pisarki z kuzynem Edwinem.


Wkrótce poznała atrakcyjnego pastora, Ewana Macdonalda, którego zgodziła się poślubić w 1911 r. Małżonek zapewniał jej przede wszystkim poczucie stabilizacji finansowej, lecz tu również, jak w przypadku Edwina, próżno było szukać prawdziwego uczucia. Co więcej Ewan z biegiem lat okazał się człowiekiem nieobliczalnym, miewającym epizody depresji i skłonnym do agresywnych zachowań. Montgomery do końca życia wyrzucała sobie konsekwencje wyboru z młodzieńczych lat, gdy zamiast kierować się uczuciami, zaufała społecznym konwenansom.

Tajemnicza śmierć

Śmierć Montgomery pozostaje nierozwiązaną zagadką. Odeszła nagle 24 kwietnia 1941 r. w swoim domu w Toronto, a jako oficjalną przyczynę śmierci uznano zakrzepicę tętnicy wieńcowej. Tezę tę podważyła w 2008 r. wnuczka pisarki, Kate Macdonald Butler, pisząc na łamach dziennika „The Globe and the Mail” że jej babcia cierpiała na depresję, która doprowadziła ją do samobójstwa poprzez przedawkowanie leków na uspokojenie. Czy tak rzeczywiście było? O tym, że pisarka chorowała, wiemy na podstawie jej własnych, przygnębiających zapisków:


Chwilami tracę zmysły i nawet nie śmiem myśleć, co mogę uczynić w takich momentach. Niech Bóg mi wybaczy i mam nadzieję, że wszyscy inni wybaczą mi, jeżeli nie są w stanie zrozumieć. Moja sytuacja jest zbyt straszna, by ją wytrzymać, i nikt nie zdaje sobie z tego sprawy. Co za koniec życia, w którym od zawsze wymagałam od siebie tego, co najlepsze.


Notka ta, brzmiąca jak list pożegnalny, została odnaleziona przez syna Montgomery, Stewarta na nocnym stoliczku w pokoju matki.

Źródła:


Gillen, Maud z Wyspy Księcia Edwarda: Biografia L. M. Montgomery, Wydawnictwo Literackie, 2008.


Geodecka, Lucy Maud Montgomery i jej największa zmora. Historia powstania książki „Ania z Zielonego Wzgórza”, viva.pl, 2021.


James Adams „The Globe and Mail”, 2008.

Więcej na ten temat