• Wyślij znajomemu
    zamknij [x]

    Wiadomość została wysłana.

     
    • *
    • *
    •  
    • Pola oznaczone * są wymagane.
  • Wersja do druku
  • -AA+A

20 – lecie restytucji Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego

08:51, 02.06.2014
20 – lecie restytucji Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego Czas komunizmu w Polsce uniemożliwił kontynuowanie działalności prawosławnych kapelanów okresu międzywojennego kiedy to wykształciły się formalne struktury prawosławnego duszpasterstwa oraz okresu II wojny światowej. Prawosławni duchowni towarzyszyli swoim żołnierzom rozrzuconym po wszystkich frontach świata, przetrzymywanym w obozach jenieckich, ginącym za swoją Ojczyznę.

Czas komunizmu w Polsce uniemożliwił kontynuowanie działalności prawosławnych kapelanów okresu międzywojennego kiedy to wykształciły się formalne struktury prawosławnego duszpasterstwa oraz okresu II wojny światowej. Prawosławni duchowni towarzyszyli swoim żołnierzom rozrzuconym po wszystkich frontach świata, przetrzymywanym w obozach jenieckich, ginącym za swoją Ojczyznę.

Fot. arch
Fot. arch

Podziel się:   Więcej

Wielu z nich przelewało krew oddając życie w obronie Polski. Nie sposób nie wspomnieć w tym miejscu takich postaci, jak: bestialsko umęczony ks. płk Bazyli Marzysz, zaliczony do grona świętych Cerkwi prawosławnej, zamordowany w Katyniu ks. płk Szymon Fedorońko czy też ks. abp gen. bryg. Sawa Sowietow, który przeszedł ze swymi żołnierzami cały szlak bojowy armii Andersa.

 Wielokrotnie podejmowane próby wskrzeszenia działalności prawosławnego ordynariatu po II wojnie światowej nie odnosiły skutku bowiem władze nie wyrażały na to zgody. Odrodzenie ordynariatu stało się możliwe dopiero dzięki przemianom demokratycznym, jakie dokonały się w Polsce po 1989 roku.

 30 grudnia 1993 roku minister obrony narodowej Piotr Kołodziejczyk powołał z dniem 1 stycznia 1994 roku Prawosławny Ordynariat Wojska Polskiego. Wydarzenie to poprzedzone było długą i żmudną pracą bardzo wielu osób. Drogę do powołania do życia najmłodszej diecezji Kościoła prawosławnego w Polsce otworzyła Ustawa o stosunku Państwa do PAKP, którą Sejm RP uchwalił 4 lipca 1991 roku. W niej to znalazły się zapisy mówiące o duszpasterstwie wojskowym. 13 listopada 1991 roku minister obrony narodowej spotkał się ze zwierzchnikiem Kościoła prawosławnego w Polsce metropolitą Bazylim. Podczas tego spotkania omówiono warunki formowania Ordynariatu. Następnym ważnym wydarzeniem prowadzącym do utworzenia Ordynariatu było obwieszczenie przez ministra obrony narodowej Statutu Prawosławnego Ordynariatu WP, którego treść została ustanowiona z końcem grudnia 1992 roku przez Święty Synod Biskupów PAKP.

W lipcu 1993 roku Synod Biskupów przedstawił ministrowi obrony narodowej kandydaturę J. E. Sawy arcybiskupa białostockiego i gdańskiego na stanowisko ordynariusza polowego, którego do pełnienia tejże funkcji minister powołał l maja 1994 roku. Powołani zostali również pierwsi w powojennej Polsce prawosławni kapelani. Do każdej z diecezji przydzielony został jeden kapelan: ks. prot. ppłk Michał Dudicz został kapelanem diecezji warszawsko-bielskiej, ks. prot. mjr Aleksander Szełomow diecezji białostocko-gdańskiej, ks. prot. mjr Sergiusz Dziewiatowski diecezji łódzko-poznańskiej, ks. prot. kpt. Eugeniusz Bójko diecezji wrocławsko-szczecińskiej, ks. prot. mjr Bazyli Gałczyk diecezji przemysko-nowosądeckiej, a ks. prot. kpt. Aleksy Andrejuk diecezji lubelsko-chełmskiej. W skład diecezji polowej ks. abp Sawa przyjął także pierwszych psalmistów

Odprawieniem św. Liturgii w katedrze p.w. św. Mikołaja w Białymstoku, 12 czerwca 1994 roku, rozpoczęła się uroczysta inauguracja działalności Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego. W tym historycznym wydarzeniu udział wzięli m.in.: Jego Eminencja ks. abp Bazyli, Metropolita Warszawski i całej Polski, Ekscelencje: abp Szymon, bp Abel, rzymskokatolicki biskup polowy gen. dyw. Leszek Sławoj Głodź, wicepremier i minister sprawiedliwości Włodzimierz Cimoszewicz, wicemarszałek Sejmu RP Aleksander Małachowski, sekretarz stanu kancelarii prezydenta Jerzy Milewski, przedstawiciele Ministerstwa Obrony Narodowej, Sztabu Generalnego, różnych jednostek wojskowych, władze województwa i miasta oraz przedstawiciele różnych służb mundurowych. Prawosławne duszpasterstwo rozpoczęło działalność obejmując swoją opieką żołnierzy zawodowych wraz z ich rodzinami, żołnierzy zasadniczej służby wojskowej (niezawodowych), uczniów i studentów szkół wojskowych, byłych żołnierzy zawodowych, kombatantów, weteranów oraz cywilnych pracowników wojska. Duchową opiekę Ordynariat roztoczył również nad funkcjonariuszami Straży Granicznej i Straży Pożarnej. Nastąpił rozwój struktur Ordynariatu. W czerwcu 1994 roku utworzono Sekretariat Prawosławnego Ordynariatu WP. l kwietnia 1995 roku abp Sawa erygował parafie wojskowe: w Warszawie p.w. św. Mikołaja, w Białymstoku p.w. śww. app. Piotra i Pawła i w Gdańsku p.w. św. Jerzego. Zmianie uległy również dotychczasowe stanowiska kapelanów diecezjalnych, którzy zostali dziekanami rodzajów sił zbrojnych i okręgów wojskowych. Po remontach i pracach adaptacyjnych wyświęcono cerkwie wojskowe: p.w. św. Archanioła Michała w Ciechocinku i p.w. św. Marka Apostoła i Ewangelisty w Białej Podlaskiej oraz otwarto parafie wojskowe: p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego we Wrocławiu i p.w. Narodzenia NMP w Przemyślu. Powołano do służby nowych kapelanów, psalmistów oraz pracowników cywilnych. W związku z wyborem abp. Sawy na zwierzchnika PAKP nastąpiła zmiana na stanowisku ordynariusza wojskowego. Decyzją Synodu PAKP od 21 października 1998 roku, nowym ordynariuszem wojskowym został biskup hajnowski Miron, który dwa miesiące wcześniej 15 sierpnia 1998 roku został przez prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego mianowany na stopień generała brygady.

Abp Miron kontynuował pracę swojego poprzednika. Czas jego zwierzchnictwa był okresem dalszego rozwoju oraz aktywnej działalności.

 Dostosowywano do potrzeb wojska i udoskonalano struktury tak, by praca kapelanów był jak najbardziej sprawna. W tym okresie pogłębiano i ugruntowywano współpracę z różnymi środowiskami wojskowymi.

 Katastrofa samolotu prezydenckiego 10 kwietnia 2010 roku była wydarzeniem, zmieniającym bieg życia Prawosławnego Ordynariatu WP i całego Kościoła prawosławnego. W katastrofie smoleńskiej zginął J. E. arcybiskup gen. bryg. Miron. 9 czerwca 2010 roku Święty Sobór Biskupów PAKP wybrał na wakujące miejsce biskupa siemiatyckiego Jerzego.

23 czerwca tegoż roku bp Jerzy otrzymał z rąk Ministra Obrony Narodowej akt mianowania na stanowisko Prawosławnego Ordynariusza Wojskowego. 12 października w Katedrze Metropolitalnej p.w. św. Marii Magdaleny w Warszawie odbył się uroczysty ingres biskupa Jerzego. Na przestrzeni minionych 20 lat kapelani prawosławni na stałe wpisali się w codzienność polskiej armii. Postawiono sobie za cel nie tylko dbanie o możliwość odbywania praktyk religijnych oraz poszerzanie wiedzy religijnej wśród żołnierzy, ale także wychowanie w miłości do Ojczyzny i poszanowaniu życia, wpajanie zasad moralnych, propagowanie wartości chrześcijańskich, uczenie tolerancji dla innych wyznań i narodów, otwieranie na ekumenizm i współprace z przedstawicielami innych religii. Ważnym zadaniem stało się także niesienie pomocy, wsparcia duchowego w konkretnych, indywidualnych przypadkach.

W siedmiu parafiach wojskowych Ordynariat sprawuje opiekę duszpasterską nad żołnierzami, oficerami, ich rodzinami oraz kombatantami. Cztery z nich jako świątynie mają swoje oddzielne obiekty: cerkiew w Ciechocinku p.w. św. Archanioła Michała, w Białymstoku p.w. śww. app. Piotra i Pawła, w Przemyślu p.w. Narodzenia NMP oraz w Białej Podlaskiej p.w. św. Marka Apostoła i Ewangelisty. Pozostałe parafie czyli cerkiew w Warszawie p.w. św. Mikołaja, w Gdańsku p.w. św. Jerzego oraz we Wrocławiu p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego zostały użyczone przez ordynariuszy diecezji do celów duszpasterskich diecezji wojskowej. Od 2004 roku siedziba Ordynariatu mieści się w budynku przy ul. Banacha 2 w Warszawie. W dolnej części budynku znajduje się niewielka kaplica p.w. św. kapłana męczennika płk. Bazylego Martysza.

Na podstawie artykułu M. Martynowicza, Polski Żołnierz Prawosławny, Nr 39.