Prof. Jean-Jacques Hublin, kierownik badań, Instytut Antropologii Ewolucyjnej im. Maxa Plancka i Collège de France w Paryżu
„Jaskinia w Ranis dostarcza dowodów na obecność Homo sapiens na wyższych szerokościach geograficznych Europy. ”Szczątki wydobyte z jaskini w Ranis są bezpośrednio związane z kulturą jerzmanowicką z kręgu kultur ostrzy liściowatych. Kultura wczesnej fazy górnego paleolitu (50-10 tys. lat p.n.e.) wyróżniała się formowaniem i obróbką płaskich, kamiennych narzędzi, które przybierały kształt liścia laurowego. Charakterystyczne narzędzia mogły służyć zarówno jako noże, jak i groty oszczepów. Wcześniej sądzono, że narzędzia formowali neandertalczycy. Jednak odkrycie przyrządów i kości Homo sapiens w tym samym miejscu rzuca nowe światło na te przypuszczenia. Ludzie rozumni mogli przybyć do Północno-Zachodniej i Środkowej Europy na długo przed zniknięciem neandertalczyków w Europie Południowo-Zachodniej. A wcześniej przypisywane neandertalczykom narzędzia mogły być wytworem Homo sapiens.
Zdaniem naukowców z Instytutu Antropologii Ewolucyjnej im. Maxa Plancka odkrycia te zmieniają zasadniczo dotychczasową wiedzę na temat okresu górnego paleolitu w Europie.
Najstarsze szczątki Homo sapiens w Europie
W latach 2016-2022 ponownie prowadzono badania na terenie jaskini w Ranis. Celem było ustalenie wieku i rozmieszczenia warstw skalnych oraz identyfikacja twórców ostrzy liściowatych. W osadach skalnych odkryto ludzkie i zwierzęce szczątki oraz narzędzia.
Mimo niewielkiego rozmiaru, fragmenty kości były dobrze zachowane. Do ich badania zastosowano zaawansowane techniki przykładowo analizy DNA. W ten sposób potwierdzono, że odnalezione szczątki kości należały do człowieka współczesnego. Analiza zooarcheologiczna wykazała również, że odnalezione w jaskini szczątki należały zarówno do ludzi, jak i zwierząt takich jak hieny i niedźwiedzie. Z danych wynika, że ludzie spędzali tam niewiele czasu, a spożywali mięso reniferów, nosorożców włochatych i koni. W celu ustalenia, kiedy jaskinię zamieszkiwali ludzie określono wiek próbek za pomocą datowania radiowęglowego. Wyniki sugerują, że człowiek rozumny był obecny w jaskini już 47,5 tys. lat temu. To najstarszy ślad Homo sapiens w Północno-Zachodniej Europie.
W jakich warunkach żył człowiek rozumny?
Sarah Pederzani, Uniwersytet w La Laguna, Instytut Antropologii Ewolucyjnej im. Maxa Plancka
„To pokazuje, że nawet te wcześniejsze grupy Homo sapiens rozproszone po Eurazji miały już pewną zdolność przystosowania się do trudnych warunków klimatycznych. ”Analiza fragmentów kości i osadów nie tylko pozwala na określenie ich pochodzenia i wieku. Daje również wgląd w ówczesne warunki klimatyczne, a nawet dietę. Naukowcy potwierdzili, że w czasie panowania kultury jerzmanowickiej dominował krajobraz stepowy oraz niskie temperatury. Warunki ówczesnego regionu jaskini przypominały te występujące obecnie na Syberii lub w północnej Skandynawii.
Dla naukowców to odkrycie było zaskoczeniem. Wcześniej sądzono, że adaptacja do surowych warunków klimatycznych u Homo sapiens nastąpiła kilka tysięcy lat później.
- Być może zimne stepy z większymi stadami zwierząt drapieżnych były bardziej atrakcyjnym środowiskiem dla tych grup ludzi- dodaje Pederzani, współautorka badania.
Najnowsza analiza materiałów pochodzących z jaskini w Ranis rzuca nowe światło na początki Homo sapiens w północno-zachodniej części Europy. Jak sugerują wyniki badań, człowiek rozumny mógł pojawić się w Europie wcześniej niż sądzono, w okresie, gdy panował na tych terenach surowy klimat. Przestrzeń dzielili z drapieżnymi ssakami, produkowali narzędzia kamienne i żyli na tym terenie na długo przed wyginięciem neandertalczyków. Zdaniem autorów, ich praca zmienia dotychczasową wiedzę na temat chronologii wydarzeń i historii Homo sapiens w Europie.
